نگارش توسط تحریریه دادحامی | بروزرسانی: ۲۷-۱۰-۱۴۰۲
دفاع مشروع در ضرب و جرح
در حالت عادی هنگامی که جرمی صورت گیرد و آن جنایت به آسیب جسمی یا حتی قتل شخصی منجر شود، فرد مرتکب بنابر قصد انجام عمل مجرمانه و با توجه دلایل در هنگام وقوع جرم ممکن است مجازات شود.
اما در صورتی که آن عمل برای دفاع از جان یا به جهت دفاع از آبرو ، ناموس و یا مال خود و دیگری باشد ممکن است مجازات آن تغییر پیدا نموده و در مواردی نیز آن مجازات ساقط شود.
در این فرصت قصد داریم که به موضوع دفاع مشروع در ضرب و جرح و همچنین مجازات و میزان دیه آن بپردازیم
دفاع مشروع چیست؟
دفاع مشروع در قانون مجازات اسلامی اینگونه تعریف شده است :
هرگاه فردی در مقام دفاع از نفس، عرض، ناموس، مال یا آزادی تن خود یا دیگری در برابر هرگونه تجاوز یا خطر فعلی یا قریب الوقوع با رعایت مراحل دفاع مرتکب رفتاری شود که طبق قانون جرم محسوب می شود، درصورت اجتماع شرایط زیر مجازات نمی شود:
سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید
تماس با بهترین وکیل کیفری متخصص و با تجربه تهران از طریق تلفن از 9 صبح الی 20 شب
تماس از داخل و خارج کشور : 93111000-021 در صورت درخواست مشاوره حقوقی به صورت آنلاین کلیک کنید
1 رفتار ارتکابی برای دفع تجاوز یا خطر ضرورت داشته باشد.
2 دفاع مستند به قرائن معقول یا خوف عقلایی باشد.
3 خطر و تجاوز به سبب اقدام آگاهانه یا تجاوز خود فرد و دفاع دیگری صورت نگرفته باشد.
4 توسل به قوای دولتی بدون فوت وقت عملاً ممکن نباشد یا مداخله آنان در دفع تجاوز و خطر مؤثر واقع نشود.
باید در نظر داشت که در مورد دفاع مشروع، سن و شخصیت و اخلاق و مرد یا زن بودن شخص باید در نظر گرفته شود.
جرم ضرب و جرح
به فعلی که موجب کبودی یا ورم یا کوفتگی و درد بدون خونریزی شود، ضرب گفته می شود. همچنین هرگونه عملی که باعث بریدگی، خراش و زخم، شکستگی، نقص یا قطع عضو، خونریزی و.. شود جرح نامیده می شود.
√ بنابراین جرم ضرب و جرح از انواع جنایات بر اعضای بدن می باشد به این معنا که هر آسیبی که بر اعضای بدن و منافع که کمتر از قتل باشد گفته می شود.
قانون مجازات اسلامی نیز در خصوص جرم ضرب و جرح اینگونه مقرر کرده است که: “هر کس عمداً دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دائمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی علیه گردد
در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد چنانچه اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد، به مجازات ۲ تا ۵ سال حبس و در صورت درخواست مجنی علیه، مرتکب به پرداخت دیه نیز محکوم می شود.“
برای ارتباط و مشاوره حقوقی با وکیل هم اکنون با شماره 02193111000 تماس حاصل فرمائید.
جرم ضرب و جرح در دفاع مشروع
در صورتی که فعل یا ترک فعلی در اثر دفاع از نفس و جان، مال، آبرو، ناموس و آزادی تن باشد، این امر باعث مشروعیت بخشیدن به آن عملی که در حالت عادی جرم محسوب شده می گردد
دفاع مشروع از جمله علل موجهه جرم می باشد. یعنی عملی که در شرایط عادی جرم تلقی میشود اما همان عمل چنانچه در قالب دفاع مشروع باشد، جرم نیست و مجازات ندارد.
√ به عبارت دیگر ضرب و جرح مطابق قانون جرم است اما همین ضرب و جرح اگر در نتیجه دفاع از خود، جان، مال، ناموس مال خود یا دیگری باشد و چنین دفاعی ضرورت داشته باشد، مرتکب ضرب و جرح مجرم تلقی نمی شود (البته با جمع شرایط دفاع مشروع).
بنابراین در صورت وجود تمام شرایط دفاع مشروع، اگر ضرب و جرحی صورت بگیرد که در آن لحظه برای دفاع در مقابل تجاوز و خطر ضروری باشد
و به گونه ی دیگر امکان دفع خطر وجود نداشته باشد (به طور مثال مدافع حتی امکان فرار هم نداشته است) مرتکب چنین ضرب و جرحی مجرم شناخته نمی شود و مجازاتی هم ندارد.
√ در نتیجه مجازات حبس و دیه برای جرم ضرب و جرح که در دفاع مشروع اتفاق افتاده باشد، ساقط می شود و مدافع مسئولیتی ندارد.
مجازات جرم ضرب و جرح در دفاع مشروع چیست؟
جرم ضرب و جرحی که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دائمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل شده باشد مطابق قانون مجازات اسلامی دو تا پنج سال حبس و دیه بر حسب شدت و میزان جراحات، مجازات دارد.
√ اما چنانچه این جرم در شرایطی محقق شود که احراز شود مرتکب در حال دفاع مشروع بوده است، عنوان جرم از عمل او برداشته می شود در نتیجه آن شخص مجرم نیست و هیچگونه مجازاتی هم ندارد.
شرایط قانونی دفاع مشروع چیست؟
به موجب قانون مجازات اسلامی برای اینکه عملی دفاع مشروع محسوب شود باید هنگام ارتکاب جرم شرایطی محقق شده باشد که با تشخیص قاضی و بر اساس شواهد و مدارک، این شرایط شناسایی می شوند و با وجود آنها مجرم دیگر مجازات نمی شود.
1 رفتار ارتکابی برای دفع تجاوز یا خطر ضرورت داشته باشد.
به این معنا که پس از وقوع تجاوز و خطر توسط شخص مهاجم ، رفتار فرد مدافع برای دفع جنایت به تناسب عمل مهاجم صورت گرفته باشد، به عبارت دیگر اگر عمل مدافع صورت نمی گرفت به طور قطع عمل مهاجم منتهی به وقوع جنایت می شد.
2 دفاع مستند به قرائن معقول یا خوف عقلایی باشد.
در واقع این شرط از این ماده اشاره به واقعی بودن خطر دارد به عبارت دیگر موقعیتی که فرد در آن مرتکب جرم شده است میبایست عقلا خطرناک بوده و نیاز به دفع خطر وجود داشته باشد.
سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید
تماس با بهترین وکیل کیفری متخصص و با تجربه تهران از طریق تلفن از 9 صبح الی 20 شب
تماس از داخل و خارج کشور : 93111000-021 در صورت درخواست مشاوره حقوقی به صورت آنلاین کلیک کنید3 خطر و تجاوز به سبب اقدام آگاهانه یا تجاوز خود فرد و دفاع دیگری صورت نگرفته باشد.
واضح هست که خطر نباید به واسطه عمل آگاهانه خود فرد به وجود آمده باشد.
4 توسل به قوای دولتی بدون فوت وقت عملاً ممکن نباشد یا مداخله آنان در دفع تجاوز و خطر موثر واقع نشود.
در نهایت در صورت وجود همه شرایط گفته شده عمل ارتکابی دفاع مشروع محسوب می شود و مرتکب مجازات نمی شود.
همچنین هرگاه اصل دفاع محرز باشد ولی رعایت شرایط آن محرز نباشد اثبات عدم رعایت شرایط دفاع به عهده مهاجم است.
∴ پرسش و پاسخ
دفاع مشروع چیست؟
هرگاه فردی در مقام دفاع از نفس، عرض، ناموس، مال یا آزادی تن خود یا دیگری در برابر هرگونه تجاوز یا خطر فعلی یا قریب الوقوع با رعایت مراحل دفاع مرتکب رفتاری شود که طبق قانون جرم محسوب می شود، درصورت اجتماع شرایطی که به توضیح آن پرداختیم مجازات نمی شود
آیا دفاع مشروع در ضرب و جرح باعث از بین رفتن دیه می شود؟
همانطور که توضیح داده ایم با وجود شرایطی دیه در اینصورت ساقط می شود
پست های مرتبط:
تیم تحریریه وکیل دادحامی
مطالب مجله وکیل دادحامی ابتدا توسط کارشناسان بخش (حقوقی، کیفری، خانواده، ملکی و ثبتی) نوشته شده، سپس توسط ویراستار مجله ویرایش می شوند، در نظر داشته باشید که اعتبار مطالب نگارش شده توسط تیم نویسندگان نهایتا توسط وکیل پایه یک دادگستری در حوزه مربوطه از نظر علمی و تجربی با رویه قضایی موجود مورد ارزیابی و ویرایش تخصصی قرار می گیرد و در نهایت در سایت منتشر می گردد.
.
دیدگاه
