ولی دم کیست ؟ | اولیا دم چه کسانی هستند؟

ولی دم کیست (اولیا دم چه کسانی هستند)

 

حتماً شنیده‌اید تا زمانی که موضوع قتل و قصاص یا بخشش در خصوص آن مطرح می شود سخن از رضایت اولیای دم به میان می آید واژه اولیا دم یا ولی دم ریشه عربی دارد که معنای لغوی آن صاحبان خون می‌ شود

 

بدین صورت گفته می شود تا زمانی که ولی دم رضایت ندهد شخص مجرم می باید به موجب قانون مجازات شود

 

در این فرصت قصد داریم که به این موضوع بپردازیم که ولی دم چه کسانی می باشند و مطابق قانون موانع ولی دم محسوب شدن چه مواردی می باشد

 

 

برای ارتباط و مشاوره حقوقی با وکیل هم اکنون با شماره 02193111000 تماس حاصل فرمائید.

 

اولیای دم چه کسانی هستند؟

 

به موجب ماده ۳۵۱ قانون مجازات اسلامی ولی دم، همان ورثه مقتول است به جز زوج یا زوجه او که حق قصاص ندارد.

 

اولیای‌ دم همان ورثه مقتول هستند که مطابق قانون مدنی سبب و نسب موجب رابطه با فرد می شود.

 

√ این نکته قابل ذکر است همسر مقتول با وجود اینکه به لحاظ سبب، جزء ورثه محسوب می شود اما جز اولیای دم به حساب نمی آیند.

اولیا دم مقتول

اقارب نسبی نیز به موجب قانون مدنی اشخاصی هستند که به لحاظ نسب وارث محسوب شده و ولی دم نیز به شمار می‌آیند که در سه طبقه تقسیم بندی می شوند:

 

1- پدر، مادر، فرزندان و فرزندِ فرزندان

 

2- اجداد و برادر و خواهر و فرزندان آنها

3- دایی، عمه، خاله، عمو و فرزندان آنها

 

برای تشخیص ولی دم ابتدا می‌ بایست مشخص شود که طبقات ارث به چه طریق تعیین می شود

 

برای ارتباط و مشاوره حقوقی با وکیل هم اکنون با شماره 02193111000 تماس حاصل فرمائید.

 

√ ترتیب وراثت بر اساس طبقات اول تا سوم که به آن اشاره نموده ایم مشخص می شود، با این توضیح که با وجود فردی در طبقه اول، طبقه بعد آن از وراثت محروم می شود

قصاص ولی دم

به طور مثال در صورتی که از اقوام شخصی که به قتل رسیده، فرزند شخص متوفی و برادر او در قید حیات باشند به دلیل اینکه فرزند وی جز طبقه اول محسوب می شود این امر مانع ارث بردن برادر او می باشد

 

و در این فرض تنها فرزند، ولی دم مقتول می باشد و می تواند تصمیم گیری نماید، بنابراین در این خصوص حق قصاص دارد.

ولی دم چیست

در صورتی که وراث اقدام به دریافت گواهی حصر وراثت نموده باشند، به دلیل اینکه اسامی وراث در گواهی حصر وراثت ذکر می شود بنابراین طریقی برای تعیین اولیا دم محسوب می شود

 

اما گواهی حصر وراثت تنها راه مشخص شدن ولی دم نبوده و دادگاه می‌تواند از طرق دیگری نیز اولیای‌ دم را شناسایی کند.

 

موانع ولی دم محسوب شدن

ولی دم یعنی چه

قانونگذار در برخی از موارد موانعی را بابت ولی دم محسوب شدن و حق قصاص در نظر گرفته است که به موجب آن اگر مرتکب یا شریک در جنایت عمدی، از ورثه باشد، ولی دم به شمار نمی آید و حق قصاص و دیه ندارد و حق قصاص را نیز به ارث نمی برد.

 

در خصوص همسر مقتول لازم به ذکر است که این اشخاص ( زوج و زوجه مقتول ) با اینکه ورثه مقتول محسوب شده اما حق قصاص ندارند.

 

آیا خون بها به زوج یا زوجه به ارث می‌رسد؟

 

با توجه به اینکه همسر مقتول جز ورثه می‌ باشد هرچند که حق قصاص ندارد اما چنانچه به هر دلیلی حق قصاص تبدیل به دیه شود، همسر مقتول به میزان سهم الارث خود همچون دیگر ورثه ارث خواهد برد.

 

√ تنها زمانی همسر مقتول ولی دم محسوب می‌ شود که صاحب حق قصاص فوت کند و همسر مقتول جز ورثه صاحب حق قصاص باشد، در چنین شرایطی ممکن است زن یا شوهر مقتول ولی دم محسوب شود. همچنین باید این نکته را نیز یادآور شد که هر چند همسر مقتول فاقد حق قصاص می باشد اما این بدان معنا نیست که حق شکایت و تعقیب متهم یا اخذ دیه را نداشته باشد.

در این فرصت قصد داریم که با ذکر مثالی به توضیح و شرح ماده 353 قانون مجازات اسلامی و عبارت بالا بپردازیم:

 

به طور مثال اگر اولیا دم مقتول ( در این فرض مقتول مرد می باشد ) عبارت باشند از همسر ( در این فرض زوجه ) و دختر، در این فرض صرفا دختر ولی دم محسوب شده، اما زمانی که دختر مقتول فوت کند در اینصورت به دلیل اینکه حق قصاص به ارث می رسد، زوجه به دلیل اینکه مادر دختر متوفی می باشد از حق قصاص، ارث می برد و می تواند در این خصوص تصمیم گیری کند.

---

∴ پرسش و پاسخ

 

اولیای دم به چه کسانی گفته می شود؟

 

ولی دم یا وارث خون بها همان ورثه مقتول می باشد که مطابق قانون با فرد رابطه نسبی و سببی داشته و می توانند نسبت به سهم خود تصمیم گیری کنند

 

آیا قاتل با وجود ارث بردن از مقتول می تواند صاحب خون یا ولی دم شود؟

 

همانطور که توضیح داده ایم پاسخ به این سوال منفی است