نگارش توسط تحریریه دادحامی | بروزرسانی: ۲۷-۱۰-۱۴۰۲
چک سفید امضا
امروزه چک به عنوان یک سند معتبر در انواع مختلف روابط مالی میان تجار یا مردم عادی رد و بدل می شود.
این سند که برای سهولت در معاملات کاربرد فراوانی دارد، با وجود اینکه جز اسناد رسمی محسوب نمی شود اما از اعتبار اسناد لازم الاجرا برخوردار می باشد.
به دلیل استفاده متداول از چک سفید امضا و پرسش از این نوع چک از وکیل چک دادحامی و همچنین چک ضمانت میان افراد در این فرصت قصد داریم که به توضیح آن بپردازیم
چک سفید امضا
در تعریف چک سفید امضا باید گفت چکی است که توسط صادر کننده آن صرفا امضا شده و باقی مفاد آن مانند تاریخ، مبلغ، نام ذی نفع و … تکمیل نشده باشد
سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید
تماس با بهترین وکلای متخصص و با تجربه چک تهران از طریق تلفن از 9 صبح الی 20 شب
تماس از داخل و خارج کشور : 93111000-021 در صورت درخواست مشاوره حقوقی به صورت آنلاین کلیک کنید
√ در نتیجه دارنده سفید امضا می تواند هر زمان، میزان مبلغ مورد نظر خود را ثبت و به مطالبه مبلغ آن بپردازد.
بنابراین باید در نظر داشت که چک سفید امضا، چکی است که حداقل مبلغ آن درج نشده باشد، با این اوصاف چکی که تنها فاقد تاریخ باشد اما مبلغ و نام ذی نفع در آن درج شده باشد، در شمار چک سفید امضا قرار نمی گیرد.
√ البته نکته ای که می بایست بدان پرداخته شود این است که به موجب قانون جدید چک در صورتی که افراد بخواهند از امتیازات قانون صدور چک جدید بهره مند شوند نمی توانند چک را در وجه حامل و بدون ذکر نام دارنده چک یا به طور سفید امضا صادر کنند
این به این دلیل است که صدور و انتقال این قبیل چک ها باید در سامانه یکپارچه ثبت شود.
برای ارتباط و مشاوره حقوقی با وکیل هم اکنون با شماره 02193111000 تماس حاصل فرمائید.
موارد صدور چک سفید امضا
1 چک سفید امضا بابت ضمانت
چنانچه در یک معامله چک سفید امضا بابت ضمانت صادر شود حتما باید در ظهرنویسی چک (پشت نویسی) قید شود که چک تضمینی می باشد و برای ضمانت صادر شده است
√ زیرا چک تضمینی از چک های حقوقی به شمار می رود، یعنی صادرکننده می تواند به دلایل قانونی از پرداخت آن تبرئه شود. بنابراین با اشاره به این موضوع که چک تضمینی می باشد از سوء استفاده های احتمالی توسط دارنده چک جلوگیری می شود.
√ در صورت عدم قید لفظ ضمانت در ظهر چک چنانچه دارنده چک سفید امضا اقدام به تکمیل و وصول چک کند، صادرکننده باید با توجه به رسید دریافتی از دارنده آن تضمینی بودن آن را اثبات و اقدام به شکایت با عنوان خیانت در امانت کند.
که در اینصورت بار اثبات اینکه چک بابت تضمین صادر شده است و شخص دارنده استحقاق دریافت مبلغ مندرج در چک را ندارد بر عهده شخص صادرکننده چک می باشد
2 چک سفید امضا حسن انجام کار یا به عنوان جبران خسارت
در معاملاتی که امروزه میان مردم صورت می گیرد ممکن است یکی از طرفین قرارداد، طلب چک سفید امضا کند که این درخواست می تواند به منظور اطمینان خاطر و تضمینی برای اجرای صحیح بندهای قرارداد و اجرای خود قرارداد باشد.
√ ممکن است در یک معامله میان طرفین توافقاتی صورت بگیرد یا شروطی ضمن قرارداد مطرح شود و شخص ذی نفع از این توافقات و شروط برای جبران خسارات احتمالی ناشی از عدم اجرای صحیح قرارداد و یا برهم زدن قرارداد (فسخ)، تقاضای چک سفید امضا می کند
√ برای جلوگیری از سوءاستفاده، دارنده چک می تواند علاوه بر درج عبارت بابت تضمین قرارداد، در متن قرارداد شماره چک صادر شده و علت صدور آن را ذکر نماید.
3 چک سفید امضا تخلیه ملک
در قرارداد اجاره، موجر یا صاحب ملک میتواند برای اطمینان از تخلیه مستاجر ملک خود، درخواست چک سفید امضا بابت تخلیه ملک کند، که این چک غالبا در معامله املاک تجاری رد و بدل میشود.
چک بابت ضمانت انتقال سند
√ یکی دیگر از مواردی که افراد اقدام به صدور و انتقال چک سفید امضا می نمایند در خصوص معاملاتی همچون معاملات آلوده به ربا و نزول همچنین تجارت غیرقانونی مانند قاچاق، پول شویی و … می باشد.
در هر صورت به منظور جلوگیری از سوء استفاده های ممکن باید علت صدور چک سفید امضا را در ظهر آن یا در قرارداد به همراه شماره چک ثبت کنید، همچنین صادرکننده می بایست در قبال آن از دارنده چک رسید دریافت کند.
آیا صدور چک سفید امضا به منزله اعطای وکالت یا نمایندگی دارنده بر تکمیل مندرجات آن می باشد؟
در خصوص اینکه آیا افراد با صدور چک سفید امضا، به فرد دارنده وکالت یا نمایندگی بر تکمیل مندرجات می دهد در رویه قضایی و جامعه حقوقدانان برداشت های گوناگونی از این موضوع می شود،
√ اما به موجب نظر غالب و همچنین رویه قضایی جاری، صدور چک سفید امضا به منزله اعطای وکالت و اختیار در تکمیل سایر مفاد چک (مبلغ و تاریخ) به دارنده آن می باشد.
بدین معنی که دارنده چک سفید امضا به نمایندگی و نیابت از صادر کننده آن اقدام به پر کردن سایر مفاد چک می نماید.
خیانت در امانت چک سفید امضا
در قانون مجازات اسلامی از جرم سوء استفاده از سند سفید امضا یا سفید مهر تحت عنوان خیانت در امانت چک یا خیانت در امانت چک بدون تاریخ یاد شده و بدین صورت مقرر داشته است:
《هرکس از سفید مهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده است یا به هر طریق بدست آورده سوء استفاده نماید به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد.》
حکم سوءاستفاده از چک سفید امضا
همچنین به دنبال آن بیان می کند:
√ 《هرگاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته هایی از قبیل سفته، چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هرکار با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیا مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که اشیا نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود نماید به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.》
√ خیانت در امانت و سوء استفاده از چک سفید امضا در مواردی صورت می گیرد که دارنده آن به گونه ای اقدام به نوشتن مبلغ و تاریخ در چک نماید که خارج از توافقات صورت گرفته میان طرفین قرارداد باشد.
در مواردی ممکن است سفید امضا بودن چک توسط دارنده آن انکار شود یعنی مبلغ و تاریخ ثبت شده در چک را منتسب به صادر کننده بداند، در خصوص این ادعا موضوع به کارشناس خط ارجاع داده میشود. شهادت شهود نیز در این راستا میتواند مورد استناد قرار گیرد.
√ البته شخص به صرف نوشتن و پر کردن مفاد چک سفید امضا مرتکب جرم خیانت در امانت نشده، زیرا شاکی علاوه بر اینکه نیاز به اثبات خلف وعده نمودن از حدود توافقات دارنده چک دارد میبایست سوءاستفاده از چک سفید امضا را نزد مرجع قضایی اثبات نماید مانند اینکه چک موصوف را نقد کند یا به فرد دیگری انتقال دهد.
وصف کیفری چک سفید امضا
از منظر قانونگذار چک تنها زمانی جنبه کیفری دارد که به تاریخ روز باشد یعنی چک برای دین حال در نظر گرفته شده است.
بنابراین مطابق قانون صدور چک، وصف کیفری از موارد زیر سلب شده است و دعوی مربوط به این نوع چک ها در مراجع کیفری قابل رسیدگی نمی باشد:
• وصول چک منوط به تحقق شرط شده باشد (چک مشروط)
• در ظهر چک قید شده باشد که بابت تضمین یا تعهدی صادر شده (چک تضمینی)
• چک فاقد تاریخ باشد
• چک بدون درج مبلغ در آن صادر شده باشد (چک سفید امضا)
در صورتی که دارنده چک سفید امضا با این ادعا که چک به تاریخ روز صادر شده و نقد نشده در مراجع کیفری علیه صادرکننده چک شکایت کند، صادرکننده چک سفید امضا با ارائه رسید دریافتی از دارنده چک و اشاره به تاریخ آن میتواند مدت دار بودن چک صادرشده را اثبات کند
سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید
تماس با بهترین وکلای متخصص و با تجربه چک تهران از طریق تلفن از 9 صبح الی 20 شب
تماس از داخل و خارج کشور : 93111000-021 در صورت درخواست مشاوره حقوقی به صورت آنلاین کلیک کنید
√ که در این خصوص باز به صورت های قبل وصف کیفری از چک ساقط شده و دارنده چک نمی تواند تحت عنوان صدور چک بلامحل اقدام به طرح شکایت علیه صادر کننده آن نماید. البته شهادت شهود نیز در این خصوص میتواند کمک کننده باشد.
همچنین باید این نکته را نیز در نظر داشت که از سال ۱۳۹۷ هر چکی که صادر میشود باید در سامانه صیاد ثبت شود و حتما دارای مبلغ و تاریخ و نام ذی نفع باشد، با این اوصاف صدور چک سفید امضا به نوعی ممنوع میباشد اما از درجه اعتبار ساقط نبوده و در مراجع قضایی به عنوان سند عادی پذیرفته میشود.
رای دادگاه در رابطه با چک سفید امضا
• درخصوص دعوی خواهان به طرفیت خوانده دایر بر مطالبه مبلغ … ریال بابت وجه یک فقره چک، با احتساب هزینه دادرسی، حق الوکاله و خسارت تأخیر تأدیه. نظر به اینکه مستند دعوی خواهان، یک فقره چک به شماره … مورخ … عهده بانک به مبلغ خواسته، منتسب به خوانده، به عنوان متعهد بوده که بقاء آن در ید خواهان ظهور بر اشتغال ذمه خوانده و استحقاق خواهان در مطالبه وجه خواسته دارد؛
• نظر به اینکه وکیل خوانده به شرح لایحه واصله، صدور چک مورد ترافع و انتساب امضای آن به موکل را پذیرفته است و مدافعات بعدی ایشان مبنی بر اینکه چک موصوف به منظور تضمین حسن اجرای کار و به نحو امانی و سفید امضاء تسلیم گردیده است، مؤثر در مقام نیست؛
• زیرا نه تنها در متن چک هیچ گونه اشارتی به آن نشده است، اساساً اثبات سفید امضاء بودن نیز هیچ گونه ملازمه ای با بی اعتباری سند ندارد، و ممکن است چنین تعبیر شود که صادر کننده به دارنده نمایندگی داده است که آن را به دلخواه خود تنظیم نماید، و استماع شهادت شهود نیز، در قبال اسناد تجاری که اصالت آن مورد تأیید بوده است، مؤثر نیست.
• بنابراین دعوی خواهان ثابت تشخیص می شود و به استناد مواد 310، 314 و 320 قانون تجارت و ماده 519 قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه خوانده را به پرداخت مبلغ … ریال بابت اصل خواسته و مبلغ … ریال بابت هزینه دادرسی در حق خواهان محکوم می نماید. ضمناً دایره اجرای احکام مدنی مکلف است خسارت تأخیر تأدیه را از تاریخ سررسید چک مورد ترافع لغایت اجرای حکم بر اساس شاخص بانک مرکزی و حق الوکاله را وفق تعرفه قانونی محاسبه، از محکوم علیه وصول و به محکوم له ایصال دارد و هزینه دادرسی را به نسبت مبلغ اخیرالذکر وصول نماید. رأی صادره ظرف 20 روز قابل تجدیدنظرپذیر است.
• وکیل چک بنیان دادحامی در توضیح رای صادره بیان می کند: با توجه به قوانین و امارات موجود زمانی که چکی در دست دارنده باشد و آن چک بدون درج عباراتی چون بابت قرارداد یا بابت حسن انجام تعهدی صادر شده باشد این موضوع ظاهر بر مدیون بودن صادرکننده دارد و بار اثبات سفید امضا بودن و یا تضمین قرارداد با صادرکننده یا متعهد چک می باشد
• بنابراین در صورت عدم اثبات این موضوع که رای درج شده بر همین موضوع دلالت دارد شخص صادر کننده یا متعهد ملزم به پرداخت مبلغ خواهد بود زیرا در عمل زمانی که چکی به صورت سفید امضا به شخص دیگری داده می شود شخص ظاهرا به شخص دیگر بابت درج مبلغ نمایندگی و اختیار داده است که مبلغ دلخواه خود را در چک وارد نماید
∴ پرسش و پاسخ
چک سفید امضا چیست؟
چک سفید امضا چکی است که توسط صادر کننده آن صرفا امضا شده و باقی مفاد آن مانند تاریخ، مبلغ، نام ذی نفع و … تکمیل نشده باشد
آیا چک صیادی می تواند به صورت سفید امضا صادر شود؟
با توجه به اینکه در چک های جدید صیادی مواردی همچون نام دریافت کننده و تاریخ می بایست در چک ذکر شود بنابر این بر طبق قانون جدید چک امکان صدور چک صیادی به صورت سفید امضا وجود ندارد
پست های مرتبط:
تیم تحریریه وکیل دادحامی
مطالب مجله وکیل دادحامی ابتدا توسط کارشناسان بخش (حقوقی، کیفری، خانواده، ملکی و ثبتی) نوشته شده، سپس توسط ویراستار مجله ویرایش می شوند، در نظر داشته باشید که اعتبار مطالب نگارش شده توسط تیم نویسندگان نهایتا توسط وکیل پایه یک دادگستری در حوزه مربوطه از نظر علمی و تجربی با رویه قضایی موجود مورد ارزیابی و ویرایش تخصصی قرار می گیرد و در نهایت در سایت منتشر می گردد.
.
دیدگاه
سلام. شما میتوانید صرفا به میزان واقعی طلب خود مبلغ را در چک درج نمایید.
در غیر اینصورت ممکن است در مظان اتهام خیانت در امانت چک قرار بگیرید
