چک مشروط | شرط در چک

چک مشروط | شرط در چک

 

سالهاست چک به عنوان یک سند تجاری در معاملات میان افراد رد و بدل می ‌شود و به جهت سهولت و تسریع در معاملات در انواع مختلفی همچون چک رمزدار بانکی و بین بانکی، چک ضمانت، چک مشروط، چک صیادی و … صادر می ‌شود.

 

√ چک مشروط یکی از انواع چک است که در روابط اقتصادی بین اشخاص کاربرد فراوانی دارد و در تعریف مختصر به چکی گفته می شود که پرداخت وجه آن مشروط به تحقق امری شده است. در ادامه قوانین مربوط به صدور چک مشروط، نحوه وصول آن، امکان صدور اجراییه برای چک مشروط، امکان شکایت کیفری از صادرکننده چک مشروط و … بررسی می شود.

 

چک مشروط چیست؟

 

همانطور که اشاره شد چک مشروط چکی است که وصول آن منوط به تحقق شرطی شده باشد.

 

√ به طور مثال در متن چک نوشته شود که مبلغ … در وجه … مشروط به تنظیم سند انتقال مالکیت ملک به مشخصات … می‌ باشد.

 

و به طور کلی پرداخت وجه چک به دارنده آن منوط و مشروط به وقوع امری شده باشد.

 

نحوه وصول چک مشروط در بانک

 

در خصوص وصول چک مشروط باید گفت که تشریفات بخصوصی ندارد و همچون دیگر انواع چک نزد بانک محال علیه می توان آن را نقد کرد.

 

√ نکته قابل توجه این است که بانک صرفاً وظیفه در پرداخت وجه چک در تاریخ سررسید آن دارد و در این مورد که چک مشروط است و شرط آن محقق شده است یا خیر، اقدامی توسط بانک صورت نمی گیرد.

 

√ به عبارت دیگر چنانچه چک مشروط در تاریخ سررسید مندرج در چک توسط دارنده یا ذینفع جهت وصول به بانک مورد نظر برده شود، در صورت کفایت موجودی حساب صادرکننده، نقد می ‌‌شود و در غیر این صورت گواهی عدم پرداخت توسط بانک صادر می ‌شود. بنابراین بانک محال علیه به تحقق شرطی که چک بابت آن صادر شده است رسیدگی نمی کند.

 

صدور اجرائیه برای چک مشروط

 

همانطور که می دانید در صورت عدم وصول وجه چک به دلیل عدم کفایت موجودی حساب صادر کننده، بانک گواهی عدم پرداخت صادر می‌کند و ذینفع چک با داشتن آن گواهی و کد رهگیری می تواند بدون نیاز به رسیدگی از دادگاه حقوقی یا کیفری درخواست صدور اجرائیه  وجه چک کند. البته درخواست صدور اجرائیه چک از طریق اداره ثبت اسناد رسمی نیز امکان پذیر است.

√ صدور اجرائیه برای چک شرایطی دارد که از جمله آن شرایط این است که چک برگشتی منوط به تحقق شرطی نشده باشد. در نتیجه مطابق قانون امکان صدور اجرائیه برای چک مشروط وجود ندارد.

 

آیا چک مشروط قابلیت وصول از طریق اداره ثبت را دارد؟

 

همانطور که گفته شد یکی از راه‌های مطالبه وجه چک برگشتی درخواست صدور اجرائیه می‌باشد که به روش ثبتی و از طریق اداره ثبت هم میتوان درخواست صدور اجرائیه نمود. همچنین در نهایت گفته شد که امکان صدور اجرائیه برای چک مشروط وجود ندارد. بنابراین از طریق اداره ثبت نمیتوان نسبت به مطالبه وجه چک مشروط اقدام کرد.

 

آیا چک مشروط قابلیت شکایت کیفری دارد؟

 

از منظر قانونگذار چک تنها زمانی جنبه کیفری دارد که به تاریخ روز باشد یعنی چک برای دین حال در نظر گرفته شده است.

 

بنابراین مطابق قانون صدور چک، وصف کیفری از موارد زیر سلب شده است و دعوی مربوط به این نوع چک ها در مراجع کیفری قابل رسیدگی نمی ‌باشد:

 

| وصول چک منوط به تحقق شرط شده باشد (چک مشروط)

 

| در ظهر چک قید شده باشد که بابت تضمین یا تعهدی صادر شده (چک تضمینی)

 

| چک فاقد تاریخ باشد

 

| چک بدون درج مبلغ در آن صادر شده باشد (چک سفید امضا)

 

بنابراین در خصوص چک مشروط امکان شکایت کیفری نیز وجود ندارد.

 

مستندات قانونی در مورد چک مشروط

 

√ مطابق ماده 3 قانون صدور چک هرگاه در متن چک شرطی برای پرداخت ذکر شده باشد، بانک به آن شرط ترتیب اثر نخواهد داد.

 

√ مطابق بند ب و د ماده 13 قانون صدور چک هرگاه در متن چک وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی شده باشد و یا هرگاه بدون قید در متن چک ثابت شود که وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی بوده یا چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است، صادر‌کننده چک قابل تعقیب کیفری نیست.

 

√ مطابق بند الف ماده 23 قانون صدور چک اگر در متن چک، شرطی برای پرداخت وجه چک نوشته شده باشد اجرای احکام دادگاه درباره چنین چکی اقدام به صدور اجراییه نمی کند.

 

---

/∴ پرسش و پاسخ

 

چک مشروط چیست؟

 

همانطور که توضیح داده ایم چک مشروط چکی است که وصول آن منوط به تحقق شرطی شده باشد

 

آیا بر طبق قانون جدید چک، صدور اجراییه برای چک های مشروط امکان پذیر است؟

 

بنابر توضیحاتی که داده ایم پاسخ به این سوال منفی است